Duiken op het wad en in de Noordzee

Stichting Maritiem Erfgoed Texel

Stichting Maritiem Erfgoed Texel, kortweg StiMET, zet zich in voor het behoud, het onderzoek naar, het zichtbaar maken, informeren en zorg dragen voor het maritieme erfgoed op en rond Texel. 

Onderwaterarcheologie

De geschiedenis van Texel is verbonden met de VOC. Bij de Rede van Texel gingen handels- en oorlogsschepen voor anker, wachtend op een gunstige wind. Diverse keren werd de Rede getroffen door rampen, waardoor een enorm schepenkerkhof bij Texel ligt, verborgen onder de waterspiegel. Texel neemt daardoor ook internationaal een unieke positie in op het gebied van onderwaterarcheologie. Het instituut voor onderwaterarcheologie in Lelystad, het RACM Lelystad, doet onderzoek naar de scheepswrakken.In samenwerking met de Texelse duikers zijn er al veel wrakken aangemeld bij het RACM. Sommige wrakken die van histories belang zijn, zijn afgedekt ter bescherming van erosie en o.a. de paalworm. Andere wrakken zijn juist geheel in kaart gebracht door Texelse duikers en het RACM. Bijvoorbeeld het wrak Aanloop Molengat. Afdekken van wrakken op Burgzand: machuproject.eu 

Geschiedenis Texel en de VOC

De Reede van Texel was al in de 15e eeuw een begrip. Schepen die vanuit plaatsen aan de Zuiderzee vertrokken, gingen op de rede van Texel voor anker om bij gunstige wind uit te varen naar de Oostzeelanden, Frankrijk, Spanje, Portugal en later ook Oost en de westindië. Vooral in de 17e en 18e eeuw was het een drukte van belang op de rede van Texel. Schepen werden geladen en gelost; Texelse loodsschepen en bevoorradingsbootjes voeren af en aan en op de dijk bekeken voorbijgangers de bedrijvigheid.

De VOC schepen namen water in bij de Wezenputten. Daar werd de VOC vloot van ijzerrijk fossiel water voorzien. Door de bijzondere samenstelling was het water zeer lang houdbaar. Het kostbare drinkwater werd uit de put via een goot in eikenhouten vaten gepompt. In sloepen gingen de vaten door de Skilsloot naar Oudeschild. Van daaruit werden de op de Rede van Texel liggende schepen bevoorraad.

Het was op de Reede van Texel meestal beschut, maar lang niet altijd veilig. Bij zware storm kon het er flink spoken, maar ook als tijdens lange koude winters de zee dichtvroor gingen veel schepen naar de kelder. Het heeft tot 1780 geduurd voor Oudeschild een eigen haven kreeg. Tot die tijd moest men kleinere schepen aan de dijk afmeren en grotere schepen op de Reede voor anker leggen, wat bij zwaar weer heel gevaarlijk kon zijn.

Een zeer bekende storm op de Reede van Texel vond plaats op 24 december 1593 toen ongeveer 150 schepen op gunstige wind lagen te wachten. Enkele schepen sloegen van hun ankers en ramden andere schepen. Vierenveertig koopvaardijschepen vergingen en ongeveer duizend mensen verdronken.

Duikclub Texel heeft een bijdrage geleverd voor het oprichten van het Maritiem- Juttersmuseum tegenwoordig Kaap Skil genoemd.
Diverse vondsten van Texelse duikers kunnen daar worden bewondert: Museum Kaap Skil

Onderwaterbiologie

De gehoornde slijmvis is na een lange tijd van afwezigheid in Nederland weer waargenomen en heeft zijn habitat uitgebreid tot in de Waddenzee. De gehoornde slijmvis wordt gekenmerkt door een naakte, slijmerige huid, zonder schubben. De kleur is geelbruin tot bruin en de flanken worden getekend door 7-8 bruine verticale strepen. Op de kop, boven de ogen staan twee karakteristieke vertakte tentakels. De lengte is maximaal 30 cm. Hij komt voor op de kust van Noord-West Afrika, de Middellandse Zee en langs de West-Europese kust tot Denemarken en het zuiden van Noorwegen. Een opmerkelijke eigenschap van deze vis is dat in de paaitijd het mannetje de eitjes van meerdere vrouwtjes beschermt.

Kaapskil